تیره شمعدانی،گیاهشناسی،تکثیر ونگهداری ازآنها

نام فارسی	شمعدانی معمولی
نام انگلیسی	Pelargonium
نام تیره	Geraminaceae
نام علمی	Pelargonium hortorum

گیاهشناسی تیره شمعدانی:گیاهان تیره شمعدانی یکساله یا دائمی بوده و برگ در آنها دارای گوشوارک می باشد.گل منظم وگل آذین از نوع دیهیم می باشد.هر گل دارای ۵ کاسبرگ،۵ گلبرگ ،۱۰الی۱۵ پرچم،مادگی ۵ برچه ای و میوه از نوع چند فندقه ای است.رویان در بذر شمعدانی از نوع غیر داندرونی میباشد.و رویان در آن بارز است.یعنی مواد ذخیره ای بذر در لپه ها ذخیره شده است.ولپه ها در آن قسمت بارز بذر را تشکیل میدهند.قابل ذکر است که در این نوع رویانها پوسته ضخیم بذری وجود دارد وباعث ایجاد یک نوع خفتگی بذر بنام خفتگی فیزیکی شده ودر این نوع خفتگی ورود آب به بذر ها محدود میشود.این تیره دارای ۵ جنس و ۷۵۰گونه گیاهی می باشد.جنس های آن به قرار زیر است:

Sarcocaulon, Pelargonium, Monsonia, Erodium, Geranium

جنس Pelargonium: این جنس از نظر گلکاری حائز اهمیت بوده و گونه های متعددی از آن که به شرح ان خواهیم پرداخت از این جنس می باشند.در جنس پلارگونیوم در حدود ۳۰۰گونه و ۶هزار رقم در سرتاسر دنیا موجود است.گل در این جنس ۶ الی ۸ عدد پرچم دارد که حدودا ۳ تا ۵عدد از آنها زایا هستند.از جنس های Geranium وErodium   گونه های موجود میباشد که به صورت وحشی در ایران رشد می کنند.

انواع گونه های مهم جنس پلارگونیوم در باغبانی و گلکاری:

1-شمعدانی معمولی: با نام علمی Pelargonium hortorum بوده و دسته بزرگی از این گیاهان را تشکیل میدهد.در این گونه شمعدانی های پر گل با رنگهای جالب و ارقام ابلق نیز موجود میباشد.از این گونه شمعدانی ترمه ای نیز وجود دارد که حاشیه برگ رنگین و خود برگ سبز میباشد.رقم شمعدانی بهار هلو نیز در تهران به صورت وسیع کشت وکار میگردد.

2-شمعدانی حرام زاده: با نام علمی Pelargonium zonale بوده که کوتاه و پرپر است.ودر بهار و تابستان و پائیز گل می دهد.و از مجموعه شمعدانی های معمولی به حساب می آید.

3-شمعدانی عطری:با نام علمی Pelargonium graveolens بوده که کشت و کار آن در ایران هم مرسوم می باشد.در دمای ۵ الی ۱۰ درجه سانتیگراد بهترین رشد ونمو را دارد.نیاز به آبیاری بیشتری دارند.وخاک آنها باید نسبتا مرطوب باشد.

4-شمعدانی اژدری:با نام علمی Pelargonium domesticum بوده که گلهایش به رنگ قرمز می باشد.

5-شمعدانی پیچ:با نام علمی Pelargonium peltatum بوده و دارای برگهای نسبتا پهن تر و گیاه حالت رونده دارد.گلها در این نوع به رنگهای قرمز تند، بنفش،و صورتی هستند.و از نظر تراکم به پیچ کم پر و پرپر شهرت دارند.نیاز به آبیاری بیشتری دارند.

6-شمعدانی گل درشت:با نام علمی  Pelargonium grandiflorum بوده و گلها در این نوع از شمعدانی ها درشتر از بقیه هستند.

7-شمعدانی سیتروزوم:با نام علمی Pelargonium citrosum بوده و مشخصه بارز این گونه داشتن برگهائی با بریدگی های بسیار عمیق و گلهای کم پر به رنگ بنفش مایل به سفید می باشد. در اکثر منازل نگهداری می گردد.معروفترین گونه شمعدانی هاست.

۸-شمعدانی تومنتوزوم:با نام علمی Pelargonium tomentosum بوده ودارای مواد آروماتیک در برگهای خود می باشد.رنگ گلبرگها سفید رنگ می باشد و معمولا بهار وتابستان گل می دهد.

---

هدف از پرورش شمعدانی ها:به عنوان گیاه گلدانی گل دهنده در منازل مورد استفاده قرار میگیرد.و مشتریان زیادی در ایران دارد.در باغچه ها نیز از شمعدانی ها استفاده می کنند.کلا کشت و کار آن از قدیم در ایران مرسوم بوده است.

رطوبت در پرورش شمعدانی ها:شمعدانی ها نیاز به محلی به نسبت خشک دارند.خاک گلدان باید بین دو فاصله آبیاری خشک شوند.بعضی از ارقام خارجی دارای یک دوره رکود رشدی هستند که نباید در آن مرحله آبیاری شوند تا خزان کنند.

دما در پرورش شمعدانی ها:بهترین دما برای رشد ونمو شمعدانی ها ۱۰ الی ۱۵ درجه سانتیگراد میباشد.کلا شمعدانی ها یک گیاه مخصوص آب وهوای معتدل میباشد.با این وجود در زمستان باید گلدانهای شمعدانی به منزل آورده شوند تا سرما آسیبی به آنها وارد ننماید.

نور در پرورش شمعدانی ها:به نور مستقیم آفتاب نیاز دارند.و در سایه غنچه گل در آنها تشکیل نمی شود.در زمستان به دلیل ضعیف بودن شدت نور احتمالا گلهای خوبی از شمعدانی نداشته باشیم.

خاک مورد نیاز در پرورش شمعدانی:بهترین خاک برای پرورش شمعدانی خاکی است از سه قسمت خاک لوم،یک قسمت کود پوسیده دامی،و یک قسمت ماسه می باشد.توجه داشته باشید که کود دامی باید کاملا پوسیده باشد چون در غیر این صورت کودهای دامی تازه حاوی حشرات زیادی خواهند بود واحتمالا برای منازل هم خوب نباشد. میتوان به اندازه یک قاشق از کود سوپر فسفات نیز در گلدانها استفاده نمود.در صورتی که نتوانید آمیخته خاکی بالا را برای پرورش شمعدانی فراهم آورید خاک باغچه هم میتواند مناسب باشد. ته گلدان را تا قسمتی از شن های درشت پر کنید تا تهویه گلدانها حفظ شوند.

بیماری و آفات شمعدانی ها:از عوارض مهم آن بوته میری است که عامل ان مشخص نیست. گلدان ها باید از هم فاصله داشته باشند.تهویه باید مناسب باشد.شمعدانی پیچ و عطری مبتلا به شته میشوند.در شمعدانی پیچ کنه ها نیز ازآفات است.بهترین سموم برای مقابله با آنها مالاتیون است.باید با کارشناس گیاهپزشکی مشورت شود تا نسبت به دز مصرفی سمها در گیاهان گلدانی اطلاعات لازم را بگیرید.در شمعدانی های معمولی تریپس را نیز داریم که میتوان با فشار زیاد آب انها را شست وشو داد.ضعف بوته ها وزرد شدن برگها نیز در شمعدانی ها اتفاق می افتد که در ارن صورت باید از کود های به صورت محلول پاشی  مناسب  وآبیاری منظم استفاده کنید.

تکثیر و ازدیاد شمعدانی ها:بهترین روش تکثیر شمعدانی استفاده از قلمه علفی که حاوی یک برگ میباشد.قلمه ها باید از زیر یک گره زده شوند. در آب نیز براحتی ریشه میدهند.در ماسه شسته در محیط گرم  نیز به خوبی ریشه میدهند.از بذرهای شمعدانی نیز برای تکثیر استفاده میشود ولی این کار عمدتا توسط اساتید محقق جهت بهنژادی در شمعدانی ها صورت میگیرد. ودر منازل همان قلمه بهترین روش تکثیر به حساب می آید.

---

گالری عکس های گونه های مختلف شمعدانی

 

گیاهشناسی فیکوس زینتی،تکثیر ونگهداری از آن

نام فارسی	فیکوس
نام انگلیسی	fig
نام تیره	Moraceae
نام علمی	Ficus spp

گیاهشناسی فیکوس:فیکوس ها دسته بزرگی از گیاهان هستند که بیش از 600گونه دارند ودر بین آنها درخت انجیر(Ficus carica) ودرخت کائو چو(Ficus elastica)از نظر اقتصادی وباغبانی بسیار حائز اهمیت هستند.ولی گونه های از فیکوس که در منازل به عنوان گیاه زینتی نگهداری میشوند نیز قابل توجه بوده وجایگاه خودشان را دارند.فیکوس بومی مناطق گرم و استوائی بوده و دارای شیرابه های هستند که در صورت زخمی شدن از پوست آنها جاری میشود.در فیکوس معمولی بر خلاف انجیر کرکی در روی برگ ندارد و برگها زیبا وبراق هستند.شکل انشعابات رگبرگی در فیکوسها بسیار حائز اهمیت هستند. زیرا از این اختلاف در شناسائی آنها استفاده میشود.اکثر فیکوسها یک پایه بوده و گلهای ریز بدون پوشش انها در نهنج حفره ای کم وبیش بسته، ظاهر میشوند.فیکوس ها از نظر فرم رشد به سه شکل درختی، بوته ای و رونده هستند.

---

هدف از استفاده  فیکوس:به عنوان درختچه زینتی و برگهای زیبا وبراق آن در منازل استفاده میشود.

---

انواع گونه های فیکوس با ذکر نام  علمی آنها که در داخل منازل به عنوان درختچه زینتی استفاده میشوند:

1)فیکوس بنجامین(Ficus benjamina)که به فرم درختی رشد کرده وبومی هند است.برگهای آن ریز وکشیده است.شاخه ها آویزان و حالت ابشاری دارند.این فیکوس شرایط داخل آپارتمان را به خوبی تحمل مینماید.رقم Variegata دارای برگهای ابلق میباشد.

2)فیکوس برگ بیدی(Ficus bennendijkii)دارای برگهای باریک و کشیده شبیه برگ درخت بید ودارای ریشه های هوایی است که به بستر کاشت رسیده و حالت نگه دارنده دارد.

3)فیکوس معمولی(Ficus elastica)که به درخت لاستیک یا Rubber tree مشهور است. برگهای متناوب و به فرم مستطیلی و تخم مرغی است.جوانه های جوان معمولا توسط یک غلاف قرمز احاطه شده است.دارای واریته ابلق به نام F.e. Doescheri میباشد.این گونه بسیار مناسب منازل بوده واتاقهای سرد وگرم را نیز تحمل میکند.

4)Ficus diversifolia فرم رشد به صورت بوته ای است و مردم بریتانیا به آن Mistletoe می گویند.دارای برگهای ریز و چرمی  بوده که نوک آن پهن و دم حالت باریک شونده ای دارد.دارای میوه های کوچک شبیه انجیر دارد. در گلدان تا ارتفاع 75 سانتی متری رشد میکند.

5)Ficus lyrata فیکوس برگ پهن، یا فکوس برگ ویلونی که به فرم درختی رشد میکند.برگه ها فوق العاده بزرگ و به رنگ سبز تیره بوده و رگبرگ آن درشت ونمایان است. برگ شبیه ویولون است. به انگلیسی Fiddle-leaf fig میگویند. در منازل استفاده های زیادی دارد.

6)فیکوس برگ ریز یا  Ficus pumila که به فیکوس پیچ شهرت دارد و به صورت رونده رشد میکند.در گلخانه ها از دیوارها بالا میرود ومانند عشقه رشد میکند.برگهی مسن در کشت گلدانی بعد از مدتی میریزند.

7)انجیر معابد یا Ficus religiosa که به فیکوس برگ تبریزی نیز مشهور است وبرگها شبیه صنوبر و تبریزی است.دارای رقمی ابلق به نام variegata میباشد.

8)Ficus radicans که به فرم رونده رشد میکند.برگها به فرم نیزه ای با نوک تیز و به رنگ سبز روشن میباشد.در رقم variegata لبه برگ سفید متمایل به کرم رنگ بوده و برای آویز یا قرار دادن در لبه طاقچه ها مورد استفاده است.

---

نیازهای فیکوس زینتی:فیکوس نیازمند نور کم بوده وحرارت اتاقها را تحمل میکند.خاک باید غنی از مواد آلی باشد.بعد از هر سه سال گلدانها عوض میشوند.تغذیه به صورت محلول پاشی با کودهای نیتروزنه ، فسفره و پتاسه و یا کودهای کامل که دارای عناصر میکرو نیز میباشد. در زمان رشد ونمو مناسب است.از خیس کردن برگها نیز جلوگیری کنید. نیاز آبی آن متوسط بوده و رطوبت خاک در حد متوسط برای آن مناسب است.

---

تکثیر فیکوس زینتی:تکثیر فیکوسهای زینتی توسط قلمه، خوابانیدن هوائی وبذر صورت میگیرد.

---

گالری عکسهای فیکوس زینتی

گیاهشناسی بلاغ اوتی(علف چشمه)و خاصیت داروئی آن

نام فارسی	علف چشمه
نام بومی (مشکین شهر)	بلاغ اوتی
نام انگلیسی	water cress
نام تیره	Brassicaceae
نام جنس	Nasturtium
نام گونه	officinale

گیاهشناسی بلاغ اوتی(علف چشمه):

بلاغ اوتی(علف چشمه) از تیره شب بو بوده و گیاهی دولپه و علفی  چندساله میباشد.از اختصاصات گیاهان تیره شب بو وجود پرچمهای تترا دینام و میوه خرجین یا خرجینک میباشد.ساقه گوشتی گیاه علف چشمه تا ارتفاع ۶۰سانتی متر رسیده و به آسانی میشکند.بدون کرک بوده و ساقه ها متعدد است.در محل اتصال ساقه های فرعی به ساقه اصلی زایده های سفید رنگی آویزان است.برگ از نوع مرکب شانه ای زوج بوده و بیضی شکل است. علف چشمه گیاهی آبزی بوده که در آبهای زلال وتمیز چشمه ها و دره ها رشد میکند. یعنی آبهای زلال کم عمق با جریان کند را ترجیح میدهد.گل آذین از نوع خوشه که پایه کوتاهی دارد دارای ۴ عدد گلبرگ  وگل به رنگ سفید بوده و میوه از نوع خرجین (Silique)میباشد. گلبرگ ها ۳الی ۵ میلیمتر طول دارند. دانه گیاه بلاغ اوتی  در داخل خورجینهای سیلندری شکل نازک به طول ۱۰ الی ۲۵ میلیمتر قرار داشته وخود دانه ۱میلیمتر طول دارد.دانه ها در چهار ردیف در داخل خورجین قرار گرفته اند.ریشه از نوع افشان و  تارهای نازکی دارد. تکثیر گیاه بلاغ اوتی توسط قطعات ساقه های ریشه دار شده ونیز توسط بذر صورت می پذیرد.بلاغ اوتی به صورت وسیعی در آمریکای شمالی و جنوبی و اروپا وآسیا گسترده شده است.گیاه بلاغ اوتی در چشمه های آب آشامیدنی دره آغ بلاق روستای باللوجه بوفور رشد میکند وبومیان نیز از ان به عنوان سبزی تازه خوری استفاده میکنند. در بازار مشکین شهر بلاغ اوتی که از دره ها جمع آوری شده اند به عنوان سبزی به فروش میرسند.

---

توجه : بعد از جمع آوری گیاه بلاغ اوتی آن را بدقت در آب شسته وحدالمقدور در مایع های برای شستن سبزی ها بکار میرود ریخته و نگهدارید . زیرا گیاه بلاغ اوتی دارای زالو  و میکروارگانیسم های ریز که در آب شیرین تمیز رشد میکنند است واین زالوها اگر به روده گوارش انسان راه یابند باعث ایجاد زخم در محل مربوطه وحتی آسیبهای جدی دیگر میشوند چون زالو اگر به پوست انسان برسد به شدت به آن چسبیده و جدا کردن آن دشوار است!

---

بحث آزاد : در بعضی از کتبها نوشته شده که گیاه بلاغ اوتی در  مرتع  رشد میکند. ولی اشتباه است. زیرا اگر آب تمیز و فراوان در اختیار این گیاه نباشد سریع از بین خواهد رفت ونیاز به آب تمیز و روان دارد. این گیاه چطوری میتواند در مراتع خشک رشد کند؟هیچ کسی تا به حال گیاه بلاغ اوتی را در مرتع ندیده است. شما خودتان قضاوت کنید. معلوم نیست بعضی از اطلاعات از کجا آمده است!!

---

خواص داروئی گیاه بلاغ اوتی(علف چشمه):

 گیاه بلاغ اوتی دارای ویتامینها و مواد معدنی فراوانی میباشد.و ارزش غدائی و داروئی زیادی دارد.وجود ویتامین C فراوان در آن این گیاه را به عنوان داروی ویژه ای علیه بسیاری از بیماریهای مزمن تبدیل ساخته است.برگها آن ضد جرب،تصفیه کننده ، مدر ،خلط آور ،مسهل ،کاهش میزان قند خون در بیماران دیابتی، کاهش دندان درد،محرک واشتها آور  میباشد.گیاه بلاغ اوتی به صورت ویژه ای در درمان عفونت ششها مورد استفاده واقع میگردد.عصاره ان به صورت خوراکی و موضعی جهت کاهش نابسامانی های سینه وکلیه ونیز کاهش سوزش های پوستی و .. مورد استفاده واقع میگردد.اگر به صورت موضعی استفاده شود باعث تحریک رشد مو در سر میشود وموهای سر را زیاد می کند.پماد موضعی آن جهت درمان تومورهای لنفاوی به صورت ویژه ای استفاده میشود.استفاده بیش از حد آن موجب بروز بعضی از حساسیتها در افراد مختلف میشود.گفته میشود در درمان بیماری دیابت نیز نقش عمده ای دارد.

---

ورود به سایت گیاهان داروئی مشکین شهر